Các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu gỗ của Việt Nam đang đối mặt với khả năng phải chịu thuế kép từ Hoa Kỳ vào cuối năm 2025, bao gồm cả thuế đối ứng và thuế chống bán phá giá. Cảnh báo này được đưa ra bởi Hiệp hội Sản phẩm gỗ Quốc tế Hoa Kỳ (IWPA) tại Tọa đàm Thương mại gỗ và sản phẩm gỗ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ diễn ra vào sáng 24/6.
Theo IWPA, ba nhóm biện pháp chính có thể được áp dụng đồng thời đối với các sản phẩm gỗ và ván ép của Việt Nam đang trong diện điều tra gồm: thuế quan đối ứng, điều tra an ninh quốc gia theo Mục 232, và thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp (AD/CVD).
Các Biện Pháp Thuế Quan Tiềm Năng:
Thuế quan đối ứng: Chính quyền Hoa Kỳ đã công bố mức thuế phổ quát 10% trên diện rộng, kèm mức thuế bổ sung riêng cho từng quốc gia. Đối với Việt Nam, mức thuế bổ sung được công bố là 46%, nhưng đang được tạm hoãn đến ngày 9/7. Cơ sở áp thuế là Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), tuy nhiên biện pháp này hiện bị đình chỉ thi hành theo phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ. Vụ việc đang trong quá trình kháng cáo. IWPA cũng lưu ý khả năng Hoa Kỳ có thể viện dẫn Mục 122 nếu IEEPA không được chấp thuận, cho phép Tổng thống áp dụng mức thuế tối đa 15% trong vòng 150 ngày và có thể gia hạn nếu Quốc hội chấp thuận.
Điều tra an ninh quốc gia theo Mục 232: Theo Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, Mục 232 cho phép Tổng thống Hoa Kỳ áp đặt hạn ngạch hoặc thuế nhập khẩu nếu hàng hóa bị xác định ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Hoa Kỳ đã khởi xướng điều tra đối với mặt hàng gỗ và gỗ xẻ theo Mục 232 vào ngày 10/3. Thời gian điều tra có thể kéo dài tối đa 390 ngày, nhưng IWPA cho rằng tiến trình này có thể rút ngắn và sớm có kết luận. Các mặt hàng đang trong diện điều tra theo Mục 232 không chịu ảnh hưởng từ chính sách thuế bổ sung nêu trên. Danh sách các mặt hàng đang được xem xét khá rộng, bao gồm cả tủ gỗ và đồ nội thất, nhưng quyết định cuối cùng về áp dụng biện pháp phòng vệ vẫn chưa được đưa ra.
Thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp (AD/CVD): Liên minh Thương mại Công bằng trong ngành ván ép cứng của Hoa Kỳ đã đệ đơn kiến nghị yêu cầu áp dụng các mức thuế này vào ngày 22/5. Theo kiến nghị, các doanh nghiệp bị cáo buộc đã nhận trợ cấp không công bằng và bán sản phẩm dưới giá trị thị trường. Mức thuế trừng phạt được đề xuất đối với Việt Nam có thể lên tới 133,72%. Các mức thuế sơ bộ này có thể được áp dụng từ quý IV/2025 nếu quy trình điều tra tiến triển đúng lộ trình.
Khuyến nghị và Lưu ý cho Doanh nghiệp Việt Nam:
Để chủ động ứng phó với các rủi ro thương mại, IWPA và các chuyên gia đã đưa ra nhiều khuyến nghị quan trọng:
Theo dõi sát Đơn đăng ký mức thuế riêng biệt (SRA): Do Bộ Thương mại Hoa Kỳ phát hành, dự kiến vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8. Việc phản hồi đúng hạn có thể ảnh hưởng đến mức thuế cuối cùng được áp dụng.
Minh bạch nguồn gốc gỗ: Cơ quan chức năng Hoa Kỳ ưu tiên yếu tố nguồn gốc của gỗ, liệu có đến từ ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ hay không. Tính minh bạch về nguồn nguyên liệu được coi là bắt buộc, trong khi việc gỗ có chứng chỉ chỉ là yếu tố thứ cấp.
Tăng cường hợp tác và chia sẻ thông tin: Các doanh nghiệp cần tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin để củng cố sự hiểu biết và chủ động ứng phó rủi ro.
Nhập khẩu gỗ cứng từ Hoa Kỳ: Nếu doanh nghiệp Việt Nam có thể nhập khẩu gỗ cứng từ Hoa Kỳ, đây sẽ là một lợi thế trong hồ sơ xuất xứ.
Chủ động cung cấp thông tin cho người tiêu dùng Hoa Kỳ: Để gia tăng niềm tin và bảo vệ thị phần.
Tham gia vào các chương trình đào tạo, hội thảo: Do IWPA tổ chức sẽ giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận nhanh hơn các tiêu chuẩn quốc tế, làm nền tảng để tăng cường xuất khẩu sản phẩm gỗ chế biến giá trị cao và giảm thiểu rủi ro.
Giải quyết các quan niệm sai lầm: Đại diện ngành gỗ Việt Nam cũng cần chủ động cung cấp thông tin để làm rõ các quan niệm chưa chính xác, ví dụ về việc nhập khẩu gỗ rủi ro hay việc mở rộng xuất khẩu gây tổn hại đến tài nguyên rừng Việt Nam. Thực tế, Việt Nam đã đóng cửa rừng tự nhiên và đồ gỗ xuất khẩu chủ yếu từ gỗ rừng trồng, cao su, hoặc gỗ nhập khẩu từ các vùng địa lý tích cực.
Bối cảnh thị trường và tầm quan trọng:
Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ lớn nhất của Việt Nam, chiếm 55% tổng lượng xuất khẩu, đạt 9 tỷ USD vào năm 2024. Mức thuế đối ứng 46% mà Hoa Kỳ đang xem xét đối với Việt Nam được bà Ashley Amidon từ IWPA đánh giá là "rất cao". Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng là một trong những nước tiêu thụ gỗ Hoa Kỳ lớn nhất, nhập khẩu 316,36 triệu USD gỗ và sản phẩm gỗ từ Hoa Kỳ vào năm 2024.
IWPA khẳng định sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến chính sách và hỗ trợ các bên liên quan, bao gồm doanh nghiệp Việt Nam, trong việc thích ứng với các yêu cầu thương mại từ phía Hoa Kỳ. Trong bối cảnh này, sự chủ động và minh bạch là chìa khóa để các doanh nghiệp gỗ Việt Nam vượt qua thách thức và duy trì vị thế trên thị trường quốc tế.
Nguồn: Báo Nông Nghiệp và Môi Trường