Chiến tranh thuế quan: Trump gây bão, Trung Quốc bình thản, Việt Nam đứng trước ngã ba địa chính trị

Cuộc chiến thuế quan do cựu Tổng thống Donald Trump khởi xướng đang bước vào giai đoạn căng thẳng và hỗn loạn hơn bao giờ hết. Trong khi Nhà Trắng liên tục tung ra các đòn áp thuế mới, Trung Quốc vẫn giữ thái độ điềm tĩnh, không phản ứng mạnh mẽ ở cấp cao mà chỉ cử các cơ quan chuyên trách xử lý. Đàm phán hầu như bị bỏ ngỏ.

Mới đây, chính quyền Mỹ thông báo miễn thuế đối ứng đối với một số mặt hàng điện tử và công nghệ như điện thoại, máy tính xách tay, ổ cứng, chất bán dẫn và pin mặt trời – một động thái được xem là nhượng bộ kỹ thuật nhằm giảm áp lực từ các tập đoàn công nghệ và người tiêu dùng Mỹ.

Tuy nhiên, nếu Washington không tiếp tục hạ nhiệt hoặc có bước đi rõ ràng để tạm hoãn các chính sách thuế quan, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng lạm phát tại Mỹ sẽ tăng mạnh, kéo theo các làn sóng phản đối trong xã hội. Các cuộc biểu tình quy mô lớn có thể xảy ra ngay trong những tháng tới.

Sai lệch trọng tâm: Chỉ nhìn vào hàng hóa, quên mất dịch vụ

Thủ tướng Singapore Lawrence Wong từng phát biểu thẳng thắn: “Chính sách thuế quan của Hoa Kỳ chỉ tập trung vào thương mại hàng hóa, từ đó tạo nên một bức tranh thiếu toàn diện. Trên thực tế, Mỹ đang có thặng dư dịch vụ rất lớn với các đối tác toàn cầu – từ phần mềm, giáo dục, tài chính, đến giải trí và dịch vụ kinh doanh.”

Quả thực, thặng dư dịch vụ của Mỹ là một trụ cột kinh tế đáng kể nhưng đã bị lãng quên trong các phát ngôn mang đậm tính bảo hộ thương mại của ông Trump. Hàng năm, các công ty Mỹ thu lợi nhuận khổng lồ từ các hoạt động ở nước ngoài như cung cấp dịch vụ giáo dục, bản quyền phần mềm, quảng cáo trên nền tảng số, sản phẩm giải trí và công nghệ. Tuy vậy, ông Trump chỉ tập trung vào cán cân hàng hóa, xem đây là thước đo duy nhất cho “sự công bằng thương mại”.

Việt Nam trước áp lực thuế quan và cơ hội địa chính trị

Giữa bối cảnh đàm phán thương mại giữa Việt Nam và Mỹ diễn ra âm thầm nhưng căng thẳng, chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến Hà Nội đã được Bắc Kinh tuyên truyền rầm rộ như một bước đi chiến lược, giúp củng cố ảnh hưởng tại khu vực.

Đây cũng là cơ hội để Việt Nam tận dụng thế cân bằng quyền lực, khéo léo khai thác lợi ích từ cả hai phía. Tuy nhiên, nếu Washington tiếp tục gia tăng áp lực thuế quan lên Việt Nam, trong khi không có lối thoát ngoại giao rõ ràng, Hà Nội có thể buộc phải xích lại gần hơn với Bắc Kinh – một điều mà Mỹ không hề mong muốn.

Trong trò chơi địa chính trị toàn cầu, Mỹ không chỉ cần giành chiến thắng trong lĩnh vực thương mại, mà còn phải duy trì được tầm ảnh hưởng chiến lược tại châu Á – Thái Bình Dương. Việc để mất một đồng minh tiềm năng như Việt Nam sẽ là một tổn thất không nhỏ về cả kinh tế lẫn chính trị trong dài hạn.