MỤC LỤC
Giá cước vận tải biển trên các tuyến xuyên Thái Bình Dương đang trải qua một đợt tăng trưởng nhanh chóng, được thúc đẩy bởi thỏa thuận tạm hoãn thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc. Điều này tạo ra một làn sóng vận chuyển hàng hóa cấp tập, mang lại lợi nhuận cho các hãng tàu nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về tắc nghẽn cảng và biến động thị trường trong tương lai gần.
Thỏa thuận đình chiến thuế quan kích hoạt làn sóng vận chuyển
Vào ngày 12 tháng 5, Mỹ và Trung Quốc đã công bố thỏa thuận tạm ngừng áp thuế trong vòng 90 ngày, có hiệu lực từ ngày 14 tháng 5. Theo đó, Mỹ đồng ý giảm thuế nhập khẩu hàng Trung Quốc từ mức cao 145% xuống còn 30%, trong đó 91% sẽ được xóa bỏ hoàn toàn và 24% tạm hoãn áp dụng trong ba tháng. Đáp lại, Trung Quốc cũng giảm thuế trả đũa đối với hàng hóa Mỹ từ 125% xuống 10%. Thỏa thuận này được ví như "tin tuyệt vời" cho ngành vận tải biển.
Ngay lập tức, thỏa thuận đã kích hoạt một làn sóng vận chuyển hàng hóa xuyên Thái Bình Dương. Các nhà nhập khẩu Mỹ đang gấp rút vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc để tận dụng khoảng thời gian tạm hoãn thuế quan này. Chuyên gia Kenneth Loh của Bloomberg Intelligence (BI) nhận định, điều này sẽ tạo ra một đợt vận chuyển hàng sớm mới khi cả nhà xuất khẩu và nhập khẩu ở Trung Quốc và Mỹ đều tranh thủ tận dụng mức thuế giảm mạnh.
Các hãng vận tải biển hưởng lợi lớn
Trước khi thỏa thuận được công bố, ngành vận tải biển từng "ngồi trên đống lửa" khi lượng hàng từ Trung Quốc sang Mỹ sụt giảm mạnh 20% vào tháng 4 do căng thẳng thương mại leo thang. Lượng hàng vận chuyển sang Mỹ thậm chí đã giảm đến 50% kể từ khi cuộc chiến thương mại bắt đầu. Giờ đây, triển vọng kinh doanh đang sáng sủa trở lại.
Các hãng vận tải biển khổng lồ như Cosco, Maersk và Mitsui OSK Lines được dự báo sẽ hưởng lợi lớn từ xu hướng này. Cụ thể:
Maersk (Đan Mạch), một trong những hãng vận chuyển container lớn nhất thế giới, ghi nhận lượng đặt chỗ tăng vọt ngay sau khi Bắc Kinh và Washington thông báo thỏa thuận, một tín hiệu tích cực sau khi hãng phải cắt giảm dự báo lợi nhuận năm 2025 vào đầu tháng này. Maersk cũng đang tăng cường hỗ trợ để giúp các doanh nghiệp tận dụng tối đa khoảng thời gian 90 ngày miễn giảm thuế.
Hapag-Lloyd (Đức), hãng vận chuyển container lớn thứ 5 thế giới, báo cáo khối lượng vận chuyển tăng vọt trong tuần này, tăng hơn 50% so với các tuần trước, đặc biệt là các đơn đặt chỗ vận chuyển từ Trung Quốc sang Mỹ.
CMA CGM (Pháp), hãng vận tải container lớn thứ 3 thế giới, đã gọi thỏa thuận đình chiến thuế Mỹ-Trung là "tin tuyệt vời".
Giá cước vận chuyển tăng vọt và phụ phí mới
Làn sóng nhu cầu bị dồn nén này đang đẩy giá cước vận chuyển container tăng trở lại sau khi liên tục lao dốc từ đầu năm, mang lại nguồn thu lớn cho các hãng vận tải biển. Theo Drewry World Container Index, giá cước vận chuyển một container loại 40 feet (FEU):
Từ Thượng Hải đến Los Angeles (Mỹ) tăng lên 3.136 đô la Mỹ, tăng 16% so với tuần trước và đánh dấu mức tăng hàng tuần lớn nhất kể từ tháng 12 năm 2024.
Từ Thượng Hải đến New York vọt lên 19%, chạm mốc 4.350 đô la/FEU.
Trước làn sóng gia tăng nhu cầu vận chuyển, các hãng tàu đã công bố mức phụ phí mùa cao điểm (Peak Season Surcharge - PSS) xuyên Thái Bình Dương dao động từ 1.000 đến 2.000 USD cho mỗi container 40 feet (FEU), có thể áp dụng sớm nhất từ thứ Năm. Điều này được dự báo sẽ đẩy giá cước vận chuyển đến Bờ Tây nước Mỹ vượt mốc 3.500 USD/container.
Nguy cơ tắc nghẽn cảng và thách thức cho chuỗi cung ứng
Tuy nhiên, làn sóng hàng hóa từ Trung Quốc cũng đe dọa gây ùn tắc tại các cảng, tương tự như những gì từng xảy ra trong đại dịch Covid-19, theo cảnh báo của các nhà phân tích ở ngân hàng HSBC. Chuyên gia Lars Jensen, nhà sáng lập hãng tư vấn Vespucci Maritime, cảnh báo mùa cao điểm vận tải hàng hóa dịp lễ có thể trở nên "ngắn hơn nhưng căng thẳng hơn" so với thường lệ, do nhu cầu dồn vào giai đoạn trước khi lệnh tạm ngừng thuế hết hiệu lực. Các cảng của Mỹ, vốn đã ghi nhận sụt giảm lưu lượng trong những tuần gần đây, được dự báo sẽ bắt đầu chịu áp lực tăng hàng hóa trong vòng 3 - 6 tuần tới, kéo theo nguy cơ tắc nghẽn và chậm trễ.
Mặc dù Giám đốc điều hành Cảng Los Angeles, Gene Seroka, coi việc giảm thuế 90 ngày là "tin tốt lành", ông cũng lưu ý rằng mức thuế hiện tại vẫn cao so với thời điểm trước ngày 1 tháng 4 và kêu gọi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục đối thoại để tiến tới một giải pháp dài hạn.
Triển vọng thận trọng và biến động dài hạn
Mặc dù có sự bùng nổ nhu cầu ngắn hạn, các nhà phân tích vẫn đưa ra những cảnh báo thận trọng về triển vọng dài hạn của ngành:
Phục hồi nhất thời: Sự phục hồi nhu cầu vận chuyển hàng từ Trung Quốc sang Mỹ có thể chỉ là nhất thời. Andy Chu, nhà phân tích của ngân hàng Deutsche Bank, cảnh báo triển vọng giá cước trong nửa cuối năm 2025 khá yếu, với dự báo nhu cầu sẽ giảm mạnh.
Dư thừa nguồn cung: Quan điểm dài hạn về triển vọng kinh doanh của ngành vận tải container vẫn thận trọng do tình trạng dư thừa nguồn cung năng lực vận chuyển đáng kể.
Cao điểm kết thúc sớm: Việc thay đổi thuế quan có thể khiến cao điểm vận tải biển xuyên Thái Bình Dương năm 2025 kết thúc sớm hơn dự kiến.
Cơ hội và giải pháp cho doanh nghiệp
Trong bối cảnh này, các công ty điều hành cảng của Trung Quốc như China Merchants Port Holdings, Cosco Shipping Ports và Shanghai International Port Group có thể tận dụng cơ hội để gia tăng thị phần, thu hẹp khoảng cách chi phí với các trung tâm xuất khẩu và tuyến đường xuất khẩu cạnh tranh khác. Thỏa thuận hoãn áp thuế cũng cho phép các nhà xuất khẩu Trung Quốc có thêm thời gian tìm cách thích ứng, giúp duy trì khối lượng hàng hóa xuất đi từ các cảng Trung Quốc.
Ngoài ra, việc các hãng vận tải tái phân bổ năng lực tàu thuyền quay trở lại tuyến xuyên Thái Bình Dương cũng đồng nghĩa với việc giá cước trên các tuyến ngoài Mỹ, đặc biệt là châu Âu, có thể sẽ được hưởng lợi từ sự dịch chuyển này. Dữ liệu thị trường cho thấy, giá hợp đồng tương lai cho dịch vụ vận chuyển container từ Thượng Hải đến các cảng châu Âu trong tháng 6 và tháng 8 đã tăng lần lượt 7,86% và 12,79%.
Để đối phó với những biến động về chi phí và chuỗi cung ứng, các doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng:
Theo dõi sát sao các thông tin về thay đổi thuế quan có thể ảnh hưởng đến vận tải biển.
Dự kiến giá cước vận tải biển có thể tăng cao, thậm chí vượt đỉnh năm 2024.
Lập kế hoạch dự phòng và tối ưu hóa chi phí vận chuyển.
Nhìn chung, giai đoạn hiện tại chứng kiến sự bùng nổ của vận tải xuyên Thái Bình Dương do hiệu ứng tạm thời của thỏa thuận thuế quan. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần cẩn trọng và chuẩn bị cho những biến động tiềm ẩn, đặc biệt là nguy cơ tắc nghẽn và triển vọng không chắc chắn của giá cước trong nửa cuối năm 2025.